De Adviescommissie Gegevensverstrekking Weigerende Observandi (AGWO) adviseert op verzoek van de officier van justitie, na verstrekking van medische gegevens door de behandelaar, over de bruikbaarheid van deze medische gegevens voor de vaststelling van de aanwezigheid van een geestesstoornis. Op deze pagina leest u meer over de werkwijze van de AGWO.
Werkwijze van de AGWO
In het Besluit Adviescommissie Gegevensverstrekking Weigerende Observandi is de werkwijze en de besluitvorming van de AGWO nader uitgewerkt. De procedure van advisering is als volgt ingericht.
Procedure van advisering
Na een last tot advisering, heeft de AGWO dertig dagen de tijd om een advies aan de officier van justitie uit te brengen.
In de last geeft de officier van justitie aan bij welke behandelaren gegevens moeten worden opgevraagd. Deze behandelaren worden zo spoedig mogelijk na het ontvangen van de last schriftelijk verzocht het volledige behandeldossier aan de AGWO te verstrekken. Als een behandeldossier namen bevat van overige behandelaren van de verdachte, vraagt de AGWO ook bij die behandelaren schriftelijk een afschrift van het behandeldossier op.
Informeren behandelaar
De behandelaar wordt schriftelijk in kennis gesteld van de te volgen procedure en van de op hem rustende verplichting om het volledige behandeldossier van de verdachte te verstrekken.
De behandelaren zijn wettelijk verplicht het volledige behandeldossier binnen vijf werkdagen beschikbaar te stellen aan de AGWO via een beveiligd digitaal portaal. Indien een behandelaar niet, of niet langer, beschikt over een behandeldossier, geeft hij dit aan bij de AGWO, onder opgave van redenen.
De AGWO bevestigt de ontvangst van het afschrift van het dossier aan de behandelaar en bestudeert de verkregen gegevens in gezamenlijkheid en in onderlinge samenhang. Ook de reeds opgemaakte Pro Justitia rapportages worden in samenhang met de ontvangen behandelgegevens bekeken.
Vergadering
Tijdens een vergadering wordt vervolgens besproken in hoeverre er bruikbare gegevens zijn aangetroffen in de behandelgegevens, die informatie verschaffen over de geestvermogens van de verdachte ten tijde van het strafbare feit waarvan hij wordt verdacht. De vergadering wordt in beslotenheid gevoerd. Wel kan een behandelaar, die een dossier betreffende de behandeling van de verdachte heeft verstrekt, worden uitgenodigd om een vergadering deels bij te wonen om de door hem verstrekte gegevens nader toe te lichten. Bij het geven van deze toelichting is de behandelaar gebonden aan zijn geheimhoudingsplicht, op grond van de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst.
Motivering advies
De motivering van het advies bevat in ieder geval een aanduiding over de aan- of afwezigheid van bruikbare gegevens betreffende:
- Een diagnose, een classificatie van een stoornis, symptomen of factoren die kunnen duiden op een stoornis.
- De ontwikkeling van de persoonlijkheid van de verdachte.
- Het soort verleende zorg, het soort behandeling, de periodes van behandeling en het type behandelaar dat de behandeling heeft verricht. Ook wordt informatie vermeld over het al dan niet afronden van de behandeling en bijzonderheden over de behandeltrouw worden beschreven.
Op basis van het advies beoordeelt de officier van justitie of het waardevol is de bruikbare behandelgegevens door te zenden aan gedragsdeskundige rapporteurs, zodat zij aanvullend over de geestvermogens van de verdachte kunnen rapporteren. De officier van justitie vordert een machtiging voor gegevensverstrekking bij de penitentiaire kamer van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden als een aanvullende gedragskundige rapportage aangewezen wordt geacht.
Informeren verdachte
De officier van justitie informeert de verdachte over de beslissing een vordering in te dienen. De verdachte ontvangt dan tevens het advies van de AGWO. Ook als wordt besloten geen vordering in te dienen, worden de verdachte en de AGWO geïnformeerd.
De penitentiaire kamer ontvangt de vordering van de officier van justitie en het advies van de AGWO. In een besloten raadkamerprocedure wordt de verdachte vervolgens gehoord. De voorzitter van de AGWO kan worden gehoord. In het advies kan worden aangegeven of de AGWO het wenselijk acht het advies mondeling nader toe te lichten voor de penitentiaire kamer.
Het Gerechtshof beoordeelt of het doorsturen van de behandelgegevens proportioneel en noodzakelijk is, gelet op alle omstandigheden van het geval. Zo wordt meegewogen of op een minder vergaande wijze is geprobeerd de geestvermogens van de verdachte in beeld te brengen. Ook wordt beoordeeld of voldaan is aan formele vereisten, zoals of sprake is van een verdenking van een ernstig misdrijf dat is gericht tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een of meer personen.
Als doorzending van de behandelgegevens proportioneel en noodzakelijk wordt geacht en voldaan is aan alle formele vereisten, verstrekt het Gerechtshof een schriftelijke machtiging.
De verdachte en de officier van justitie worden schriftelijk op de hoogte gesteld van de beslissing van het Gerechtshof. Zij kunnen beroep in cassatie instellen tegen deze beslissing. De Hoge Raad beoordeelt of de regeling weigerende observandi correct is toegepast en of de beslissing van het Gerechtshof voldoende is gemotiveerd. Tevens toetst de Hoge Raad een aantal formele vereisten.
Pas als de beslissing van het Gerechtshof onherroepelijk is geworden, kunnen de behandelgegevens die in het advies van de AGWO zijn aangeduid als ‘bruikbaar’ worden doorgezonden aan gedragsdeskundige rapporteurs. Tot die tijd blijven de behandelgegevens onder de AGWO.
Zodra de AGWO van de officier van justitie heeft vernomen dat de door de penitentiaire kamer verleende machtiging tot gegevensverstrekking onherroepelijk is geworden, stuurt de AGWO de bruikbaar bevonden gegevens, die in het advies worden benoemd, door aan gedragsdeskundige rapporteurs. Zij rapporteren aanvullend over de geestvermogens van de verdachte. In de praktijk zullen de aanvullende gegevens in de meeste gevallen worden doorgestuurd aan gedragsdeskundigen bij het Pieter Baan Centrum, omdat zij eerder over de verdachte hebben gerapporteerd in het kader van een klinische gedragsdeskundige observatie.
Informeren behandelaar
De AGWO informeert de behandelaar die het behandeldossier heeft verstrekt over het doorsturen van de behandelgegevens aan de rapporteurs.
Uitzondering: volledige dossier verstrekken
In de uitzonderlijke situatie dat de AGWO heeft geadviseerd dat er geen bruikbare gegevens zijn aangetroffen in de verkregen behandeldossiers, maar het Gerechtshof een machtiging tot gegevensverstrekking heeft afgegeven die onherroepelijk is geworden, verstrekt de AGWO de volledige behandeldossiers aan de gedragsdeskundige rapporteurs. De AGWO brengt de behandelaar hiervan op de hoogte.
Op basis van de verstrekte gegevens doen de rapporteurs aanvullend onderzoek naar de geestvermogens van de verdachte. Dit rapport wordt in de strafzaak gebruikt om te beoordelen in hoeverre het strafbare feit aan de verdachte kan worden toegerekend. Tevens wordt de beschreven informatie gebruikt om een passende sanctie op te leggen waarmee de strafzaak wordt afgedaan.
De AGWO vernietigt de behandelgegevens over de verdachte zo spoedig mogelijk, maar uiterlijk binnen negentig dagen na:
- De mededeling van de officier van justitie dat er geen vordering zal worden ingediend bij de penitentiaire kamer.
- De ontvangst van een bericht van de officier van justitie dat een afwijzende beschikking van de penitentiaire kamer onherroepelijk is geworden.
- Verstrekking van de bruikbare gegevens aan de rapporteurs.
Informeren behandelaar
De AGWO stelt de behandelaar die de behandelgegevens heeft verstrekt op de hoogte van de vernietiging ervan.